Prawdziwa edukacja to relacja między uczniem a nauczycielem

Szkoła nie potrzebuje innowacji technologicznych. Szkoła potrzebuje innowacji w obszarze komunikacji i wzajemnego zaufania. Należy dostrzec te niematerialne potrzeby szkół – wskazywała w trakcie X Kongresu E(x)plory, jego koordynatorka Zuzanna Ziajko. Uczestnicy tego dwudniowego wydarzenia, które odbyło się w dniach 24-25 września 2020 roku, mieli okazję wziąć udział w panelach, debatach i webinariach z ciekawymi osobami ze świata edukacji i innowacji. Kongres przyciągnął przed monitory ponad 600 osób z całej Polski!

X Kongres E(x)plory „Edukacja dla innowacji. Innowacje w edukacji” odbył się w tym roku, w nowej, wirtualnej formule w całości online. Uczestnicy wydarzenia wzięli udział w wykładach, dyskusjach dotyczących alternatywnych form edukacji oraz praktycznych webinariach. W oparciu o własne doświadczenia goście Kongresu opowiedzieli m.in. o tym: jaki wpływ na mózg ma stres, co z edukacji alternatywnej warto przenieść na grunt systemowy, jak Pokolenie „Z” postrzega współczesną edukację oraz jak można kreatywnie podejść do podstawy programowej realizowanej w szkole. Podczas webinariów zaprezentowane zostały współczesne formy edukacji alternatywnej. Pozwoliło to każdemu z uczestników dowiedzieć się na czym opiera się edukacja walfdorska, szkoła demokratyczna czy tutoring rodzicielski. Większość rozmów zakończyła się podjęciem tematu relacji, komunikacji i zaufania między uczniami, nauczycielami, dyrekcją i rodzicami.

Nieodłącznym elementem edukacji od lat jest stres. O tym jak wpływa na pamięć, koncentrację i motywację dzieci opowiedział dr Marek Kaczmarzyk, biolog, neurodydaktyk i mementyk – relacjonuje Zuzanna Ziajko. Jego wykład otwierający X Kongres E(x)plory był pełen inspirujących przykładów z życia i ważnych wniosków. Jednym z nich jest stwierdzenie, że innowacyjność w edukacji powinna polegać m.in. na eliminacji stresu w szkole – dodaje. W jaki sposób obniżać poziom stresu wśród uczniów? - Powinniśmy skupić się przede wszystkim na określeniu objawów stresu. Aby to zrobić musimy spersonalizować proces edukacji. Edukacja to relacja, w której uczeń jest w centrum uwagi. Co jednak z nauczycielem? Poświęćmy mu tyle samo zainteresowania! Myślenie o dobrostanie jednej i drugiej strony wpłynie na osiągnięcie równowagi i uruchomi ten proces – opowiadał dr Kaczmarzyk.

Drugi dzień wydarzenia zainaugurował wykład Dawida Hamery, poświęcony edukacji z perspektywy Pokolenia „Z”, czyli osób urodzonych po 1995 roku. Z uczestnikami Kongresu podzielił się swoimi refleksjami na temat kondycji Pokolenia „Z” oraz problemów z którymi borykają się dziś młodzi ludzie, którzy kończą szkołę.  Hamera zaznaczył, że bardzo ważne jest zauważenie potrzeb dziecka i umiejętne „odpuszczanie” mu - rodzice nie mogą na siłę kreować osobowości dziecka. Powinni zaakceptować jego zainteresowania i wybory, nawet jeśli nie będą one spełniać ich oczekiwań.

W obecnym świecie młodzież odchodzi ze szkoły i szuka alternatywnych metod nauczania w domu lub w innych placówkach. Temu zagadnieniu poświęcony był kolejny punkt X Kongresu E(x)plory, czyli debata z udziałem Maurycego Żółtańskiego, byłego ucznia edukacji domowej, muzyka i pasjonata edukacji oraz Agnieszki Barbasiewicz, współtwórczyni i dyrektorki w Szkole Podstawowej Montessori im. Św. Urszuli Ledóchowskiej w Warszawie, prezeski Fundacji im. Marii Montessori. Poprowadziła ją Justyna Suchecka, dziennikarka TVN 24. Goście dyskutowali m.in. o tym, dla kogo edukacja domowa jest dobrym rozwiązaniem oraz jakie zagrożenia mogą z niej wynikać.

Podczas debaty, najczęściej padało stwierdzenie o niebezpieczeństwie związanym z zamknięciem dzieci w domu i okrojoną wizją ich świata. Jeśli rodzic decyduje się na edukację domową swojego dziecka, ważne jest, aby stworzył mu życie pełne doświadczeń, bogate w wydarzenia kulturalne i obcowanie ze społeczeństwem– mówił Żółtański. -Edukacja domowa nie jest dla wszystkich dzieci i nie jest też dla wszystkich rodziców. Rodzice muszą mieć odpowiednie możliwości czasowe i finansowe – dodała Barbasiewicz. Kolejnym zagrożeniem, na które zwracali uwagę rozmówcy, jest brak samodyscypliny i słaba motywacja do nauki młodzieży zostającej w domach. Maurycy Żółtański stwierdził, że - motywacja przychodzi sama. - Każdy człowiek ma potrzebę nauki, to nasza najsilniejsza strona. Szkołę trzeba odreagować, dlatego nic nierobienie też jest bardzo ważne. Mamy wtedy czas tylko dla siebie. Zapał do nauki przychodzi z czasem. U mnie trwało to dwa miesiące - podsumował.

Co goście debaty zmieniliby w szkole tradycyjnej? Najczęściej padały odpowiedzi o braku możliwości zastanowienia się nad takimi kwestiami jak: „kim jestem”, „co jest dla mnie ważne”, „co chcę w życiu robić”. Uczniowie w szkole tradycyjnej nie uczą się autorefleksji.

W ramach debat uczestnicy mogli wysłuchać również bardzo ciekawej dyskusji na temat ograniczeń nauczycieli realizujących podstawę programową, która wzbudziła największe emocje wśród gości i słuchaczy.  W debacie udział wzięli Anna Szulc, autorka książki „Nowa szkoła”, nauczycielka matematyki w Liceum w Zduńskiej Woli, Jędrzej Witkowski, Prezes Zarządu Centrum Edukacji Obywatelskiej, Tomasz Siemież, Prezes Fundacji Wspierania Aktywności Lokalnej „FALA”. Rozmowę poprowadził Jan Wróbel, dziennikarz, założyciel Zespołu Szkół Bednarska, który podsumował spotkanie słowami: - Są trzy najbardziej skuteczne sposoby podejścia do realizacji podstawy programowej: przechytrzyć, akceptować, odrzucać. Goście debaty dyskutowali o tym, która z tych postaw jest najbardziej powszechna i rekomendowana.

Kolejna edycja wydarzenia odbędzie się w listopadzie tego roku. Organizatorzy już dziś zapraszają do śledzenia strony https://bit.ly/explory2020, gdzie publikowane będą informacje o XI edycji Kongresu E(x)plory.

Gospodarzem wydarzenia był Wrocławski Park Technologiczny i Fundacja Pro Mathematica.